• Home
  • مقالات
  • سیستم شستشو یا تمیز کردن در محل (CIP)

سیستم شستشو یا تمیز کردن در محل (CIP)

  • | آتاماد |
  • بازدید: 825

سیستم شستشو یا تمیز کردن در محل (CIP)،  قطعات ماشین ‌آلات کارخانجات تا سال ۱۹۵۰ ابتدا جداسازی و سپس به صورت دستی تمیز می ‌شدند. با ظهور سیستم CIP که برگرفته از سه کلمه Cleaning in place  و به معنی شستشو در محل می ‌باشد، امکان تمیزکردن سریع، کارآمد و قابل اطمینان تمام فرآیندهای کارخانه فراهم شد.


سیستم CIP یک روش کاربردی شستشو برای تجهیزات در صنایعی است که به سطح بالایی از بهداشت نیاز دارند، مانند صنایع لبنی، نوشیدنی، غذاهای فرآوری شده، دارویی و آرایشی. در این روش سطوح داخلی تجهیزات فرآوری، فیلترها و اتصالات مرتبط در کارخانه ها با استفاده از یک ضدعفونی کننده سطح بالا، به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت دست و همچنین جداسازی تجهیزات تمیز می شوند. شستشو و آبکشی CIP را می ‌توان به عنوان شستشوی دایره ‌ای با جریان مایع نیز تعریف کرد.
سیستم CIP با بخش ‌های مختلف کارخانه سازگار است و به منظور دستیابی به نتایج خوبی در نظافت محل و خطوط تعبیه شده است. تمیز کردن در لوله ‌های فرآیند، مخازن، مبدل ‌های حرارتی و سایر تجهیزات برای جلوگیری از آلودگی محصول و حفظ راندمان فرآیند رخ می ‌دهد. این عملیات نه ‌تنها اولین قدم در فرآیند تولید است، بلکه یک فرآیند مداوم در طول روز و آخرین مرحله پس از پایان تولید نیز می ‌باشد.


برای انجام CIP موثر، تمامی تجهیزات و سطوح باید در مدار شستشو گیرند، به این دلیل که به راحت و اصولی شسته شوند همچنین تجهیزات و خطوط لوله نباید در مناطق کور قرار داشته باشند چرا که در این صورت مواد شوینده به آن ها دسترسی نحواهد داشت.
شوینده ‌های مورد استفاده در سیستم CIP قلیایی یا اسیدی می ‌باشند. شوینده ‌های قلیایی شامل: هیدروکسید سدیم، هیدروکسید پتاسیم، کربنات سدیم و ... می باشد و در مورد شوینده ‌های اسید می ‌توان به اسید هیدروکلریک، اسید نیتریک، اسید فسفریک و اسید سیتریک اشاره کرد. پاک ‌کننده ‌های قلیایی به آن دسته از پاک ‌کننده ‌هایی گفته می ‌شود که pH آن ها بالاتر از ۷ ‌باشد و به دلیل اینکه چربی را به حالت صابونی تبدیل کرده و با آب شسته می ‌شوند، معمولا در صنایع لبنی مورد استفاده قرار می ‌گیرند.
سیستم‌ های CIP به طور کلی به سه دسته طبقه‌ بندی می ‌شوند:
1) در سیستم یکبار مصرف آب و محلول ‌ها به تمام خطوط ارسال و بلافاصله پس از یک چرخه CIP تخلیه می ‌شوند.
2) سیستم‌ های چند منظوره مواد شیمیایی با کیفیت مناسب را بازیابی می ‌کنند و محلول ‌های ضدغفونی ‌کننده و آب معمولا با افزایش قدرت بیشتری مجددا استفاده می ‌شوند.
3) سیستم ‌های بازیابی کامل (که معمولا به عنوان استفاده مجدد CIP یا سیستم ‌های بازیابی CIP شناخته می ‌شوند)، پیچیده و خودکار هستند. این سیستم ‌ها از نظر مصرف آب بسیار به صرفه عمل می ‌کنند.


مزایای اعمال سیستم CIP:


•    کاهش اعمال نیروی دستی با توجه به هزینه و قابلیت اطمینان حاصل کردن از آن
•    صرفه ‌جویی در زمان، مصرف آب و مواد شیمیایی
•    کاهش مواد زائد و پساب
•    کاهش خطر آلودگی مجدد از طریق مونتاژ مجدد تجهیزات پس از تمیز و ضدعفونی کردن
•    کاهش صدمه احتمالی و ایجاد ایمنی شغلی اپراتورها (OHS)

اصول بهداشتی برای سیستم ‌های CIP بر چهار عامل متکی است: زمان، دما، غلطت و نیروی مکانیکی که همگی به هم مرتبط هستند.

زمان:
گردش مواد شوینده حتی تا یک ساعت هم می ‌تواند ادامه داشته باشد، البته بستگی به غلظت و میزان آلودگی هم دارد. به عنوان مثال، دوره‌های طولانی در تولید شیر، دستگاه پاستور و اواپراتور می ‌تواند منجر به ایجاد رسوبات یا بایوفیلم شود که در این صورت حذف آن دشوارتر خواهد بود.

دما:
اثر بخشی شستشو به شدت این عامل بستگی دارد، قبل از شستشو با مواد شوینده، تجهیزات با آب خنک شسته می ‌شوند. دمای بسیار بالا هم ممکن است سبب پخت پروتئین شیر شده و در نتیجه حذف آن آسان نیست. اما در حالت عکس، دمای پایین ممکن است اثر قوی در از بین بردن بقایا همراه با عوامل شیمیایی نداشته باشد.

غلظت مواد شیمیایی:

غلظت مواد شیمیایی و ضدعفونی ‌کننده‌ ها باید در محدوده ‌های تعیین شده حفظ شود. چرا که این مواد در غلظت ‌های کم به خوبی تمیز و ضدعفونی نکرده و غلظت ‌های بیش از حد بالا نیز سبب کاهش کارایی و خوردگی تجهیزات می ‌شود.

نیروی مکانیکی:

برای اطمینان از انجام دقیق CIP، تمامی سطوح و تجهیزات باید با مواد پاک ‌کننده و ضدعفونی ‌کننده تماس داشته باشند و با کمک یک نیروی مکانیکی کافی از طریق جریان این امر امکان پذیر است. مایع تمیزکننده با سرعت سیال تقریبا ۳-۵۱ متر بر ثانیه حرکت می ‌کند.


مراحل CIP:


1)    شستشوی اولیه با آب: (بسته به ترکیب محصول این آب می تواند گرم یا سرد باشد) پیش شستشو مرحله بسیار مهمی در این فرآیند است، زیرا یک پیش شستشوی بسیار خوب و قابل کنترل، تاثیر خوبی در ادامه ‌ی چرخه ‌ی شستشو دارد. هدف از اعمال این مرحله زدودن مواد آلوده و سست کردن اتصال بقایای محصولات روی سطوح تجهیزات می ‌باشد.
در این مرحله سطح داخلی مخازن و خطوط مرطوب شده، اکثر مواد باقی ‌مانده از بین رفته، قندها حل شده و تا حدودی چربی ‌ها ذوب می ‌شوند.

2)    شستشو با تمیزکننده: در این مرحله چربی ‌‌‌‌ها جهت حذف آسان ‌تر نرم شده و از هیدروکسید سدیم NaOH در غلظت ۵-۲٪ با دمای °C۷۰-۹۰ به مدت ۲۰ دقیقه استفاده می ‌شود. (غلظت بالای ۴٪ ممکن است برای سطوح بسیار آلوده نیز استفاده شود).

3)    آبکشی: تمامی تجهیزات و سطوح به طور دقیق و به منظور از بین رفتن مواد شیمیایی، آبکشی می ‌شود.


4)    شستشو با اسید: در این مرحله شستشو با اسید (HNO) با غلظت ۵٪۰ در دمای °C۷۰ - ۶۰ به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه انجام می ‌شود. هدف از اعمال این مرحله کاهش بار میکروبی و ایجاد سطح تمیز و ایمن می ‌باشد.

5)    شستشوی نهایی: این مرحله ممکن است برای کمک به از بین بردن میکروارگانیسم‌ ها قبل از شروع تولید بعدی لازم باشد. برای پاک ‌کردن مواد ضدعفونی و ایجاد یک مسیر تمیز و عاری از مواد شیمیایی، این مرحله لازم می ‌باشد. ماده فعال در این مرحله کلر است؛ چرا که از نظر اقتصادی به ‌صرفه عمل می کند. کلر به طور بالقوه برای فولاد ضد زنگ مضر است و ایجاد لکه، خوردگی و حفره می ‌کند. در سال‌ های اخیر، اکثر تولید‌کنندگان به سمت پراستیک اسید (PAA) که ترکیبی از پراکسید هیدروژن و اسید استیک است روی آورده ‌اند.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

ارتباط با ما

۰۳۱۳۷۷۶۵۸۸۰
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
03137765880
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید


تمامی حقوق متعلق به آتاماد ( شرکت آرمان توسعه آپادانا ) میباشد


طراحی سایت
و خدمات سئو توسط تیم سئو سئو هاما


طراحی سایت
و خدمات سئو توسط تیم سئو سئو هاما

تمامی حقوق متعلق به آتاماد ( شرکت آرمان توسعه آپادانا ) میباشد